ابن سماک (ابوعمر)
ابوعمرو عثمان معروف به ابن سماک از محدثان قرن چهارم هجری به شمار می رود. از آثار وی می توان به الامالی اشاره کرد.
ولادت
ابوعمرو عثمان بن احمد بن عبدالله بن يزيد دَقّاق معروف به ابن سماک، از محدِثان بغداد است که در قرن چهارم هجری می زیسته است. از جزئيات زندگى و حتى مذهب فقهى وي اطلاعى در دست نيست. همين مقدار مى‌دانيم كه او در بغداد مى‌زيسته است.
اساتید
ابن سماك از مشايخ بسياري بهره برده كه از آن ميان مى‌توان از محمد بن عبيدالله بن منادي، حسن بن مكرم، محمد ابن حسين خثعمى، جعفر بن محمد بن مالك، ابوقلابه رقاشى و يحيى بن ابى طالب نام برد. وي همچنين قرائت را نزد اسماعيل بن اسحاق قاضى و محمد بن احمد براء فراگرفت.
شاگردان
از میان راويان و شاگردان وي ابوالحسن دارقطنى‌است که علاوه بر حديث در قرائت نيز از وي بهره برده است. همچنین حاكم نيشابوري، ابن شاهين، شيخ مفيد، ابوعلى بن شاذان، محمد بن عثمان نصيبى، هلال بن محمد حفّار، ابن منده و ابن فضل قطان را مى‌توان نام برد.
تالیفات
- الامالى، احتمال دارد استفاده‌هاي طوسى در امالى خود (جم) از ابن سماك به نقل از اين كتاب باشد.
- الفوائد المنتقاة
- وفيات شيوخه
- چند جزء حديثى كه در كتابخانه ظاهريه موجود است.
- همچنين ابن سماك تأليفى در فضائل اهل بيت علیهم السلام داشته كه نسخه‌اي از آن با تاريخ 340ق در اختيار ابن طاووس بوده است.
ظاهراً رواياتى كه از ابن سماك در زمينة فضائل اهل بيت علیهم السلام در آثار ديگر مؤلفان نقل شده، از همين كتاب است. ابن شهر آشوب كه از وي با عنوان قاضى نام برده، روايتى درباره مولد امام على علیه السلام به نقل از ابن سماك مى‌آورد كه با ديگر روايات در اين موضوع قابل مقايسه است.
وفات
ابن سماک در 26 ربيع‌الاول سال 344 قمری در بغداد درگذشت و پسرش ابوالحسین محمد بر او نماز گذارد و در باب الدیر بغداد به خاک سپرده شد.
منابع